08 tác động của Luật Thi hành án dân sự 2025 đến Thừa phát lại
23.12.25Luật THADS 2025 đã được Quốc hội khóa 15, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 05/12/2025. Nội dung Luật này không chỉ có tác động đến hệ thống cơ quan thi hành án dân sự công nói chung mà còn tác động đến các hệ thống cơ quan thi hành án dân sự tư (Thừa phát lại, Văn phòng Thừa phát lại). Qua nghiên cứu, Thừa phát lại Bến Thành tổng hợp một số tác động chủ yếu sau đây đến Thừa phát lại và các văn phòng Thừa phát lại.
Lưu ý, bài viết này dựa theo
quan điểm thực tiễn của người đang hành nghề Thừa phát lại và có thể xung đột,
mâu thuẫn với góc nhìn của các nhà nghiên cứu luật hoặc góc nhìn của những cá
nhân, tổ chức khác bên ngoài nghề Thừa phát lại.
Dù đã được đổi tên nhưng để gần
gũi và thuận tiện trao đổi, chúng tôi quy ước cụm từ Thừa phát lại, văn phòng
Thừa phát lại được đề cập trong bài viết này cũng có nghĩa là Thừa hành viên,
Văn phòng Thi hành án dân sự.
1. Thừa phát lại đã được khoác chiếc áo rộng hơn, vững chắc hơn
Trước Luật này, Thừa phát lại
chưa được đề cập, nhắc đến chính thức trong bất kỳ luật, bộ luật nào. Ngoại trừ
các Nghị quyết của Quốc hội thì các văn bản quy phạm điều chỉnh hoạt động Thừa
phát lại chỉ dừng lại ở mức Nghị định, Thông tư. Việc được đưa vào luật là một
bước tiến lớn của nghề Thừa phát lại. Tại vì sao?
Thứ nhất, vị thế của Thừa phát lại,
các Văn phòng Thừa phát lại đã được nâng cao, ngang hàng và bình đẳng với các
chức danh tư pháp, bổ trợ tư pháp khác như Thẩm phán, Kiểm sát viên, Luật sư,
công chứng viên, đấu giá viên, trọng tài thương mại, quản tài viên… Điều này tạo
điều kiện hết sức thuận lợi Thừa phát lại, Văn phòng Thừa phát lại trong công
tác phối hợp hoạt động với các chức danh này.
Thứ hai, nếu khoác tấm áo chật là
Nghị định, Thông tư thì khi Thừa phát lại hành nghề mà xảy ra xung đột với các
quy định khác ở tầm luật, bộ luật thì Thừa phát lại sẽ ở thế yếu (ví dụ, tổ chức
tín dụng viện dẫn nghĩa vụ bảo mật thông tin khách hàng theo quy định của Luật
các tổ chức tín dụng để không cung cấp thông tin cho Thừa phát lại khi xác minh
điều kiện thi hành án…).
Thứ ba, đứng chân trong một luật là
cơ sở để có các Nghị định, Thông tư hướng dẫn chi tiết, rõ ràng về chức năng,
nhiệm vụ của Thừa phát lại hơn là trường hợp điểm xuất phát là một Nghị định. Lấy
ví dụ, Nghị định số 08/2020/NĐ-CP hiện hành là văn bản pháp lý xuất phát điểm của
Thừa phát lại nên các quy định về chức năng, nhiệm vụ còn mang tính phổ quát,
chưa chi tiết, chưa giải quyết được các vấn đề phát sinh thực tiễn mà hoạt động
Thừa phát lại đòi hỏi (vì được ban hành trên tâm thế đây là văn bản gốc; các vấn
đề chi tiết thì sẽ có Thông tư hướng dẫn); các quy định hướng dẫn ở Thông tư
sau đó vẫn còn thiếu và nếu có thì cũng yếu về tính pháp lý. Do đó, Nghị định
hướng dẫn Luật thi hành án dân sự riêng về lĩnh vực Thừa phát lại sau này sẽ ở
tâm thế hướng dẫn Luật nên nội dung có thể chi tiết, giải quyết được nhiều vấn
đề mà Nghị định 08/2020/NĐ-CP chưa làm được.
2. Tên gọi mới dễ nhận diện hơn
Dù là một trong những Văn phòng từng phản đối việc đổi tên Thừa phát lại thành Thừa hành viên, văn phòng Thừa phát lại thành Văn phòng thi hành án dân sự nhưng chúng tôi không phủ nhận việc danh xưng “Thừa phát lại” dù đã in sâu vào tâm trí một bộ phận người dân nhưng cũng chỉ ở các tỉnh, thành phố lớn; còn nếu trên phạm vi cả nước thì nhiều người vẫn chưa rõ Thừa phát lại là ai, làm công việc gì bởi tên gọi này có gốc Hán Việt nhưng người dân chỉ hiểu theo nghĩa thuần Việt đơn thuần là người đi phát giấy tờ (người này chắc cũng như bưu điện; chưa nhận thức rằng đây là chức danh mang tính bổ trợ tư pháp, thừa hành quyền lực nhà nước) nên Thừa phát lại trong mắt người dân “kém sang”.
Nhưng nếu dùng từ “Thừa hành viên”
“Văn phòng Thi hành án dân sự” thì người dân đơn thuần cũng hiểu đây là người
có thừa hành quyền lực nhà nước, có làm gì đó liên quan đến thi hành án của
Tòa. Vì vậy, mức độ nhận diện và sự tôn trọng nghề nghiệp của người dân đối với
Thừa hành viên chắc sẽ phần nào đó cao hơn so với tên gọi Thừa phát lại.
 |
| Hình minh họa một Thừa phát lại đang lập vi bằng trên máy tính |
3. Quyền tổ chức thi hành án
dân sự của Thừa phát lại được Luật hóa nhưng chưa triệt để
Cùng với các nội dung khác, lần đầu
tiên, thẩm quyền, chức năng thi hành án dân sự của Thừa phát lại được Luật hóa,
tạo hành lang pháp lý vững chắc cho Thừa phát lại thực hiện. Tuy nhiên, việc luật
hóa này chưa triệt để tạo ra sự thất vọng cho phần lớn các Thừa phát lại, văn
phòng Thừa phát lại.
Nhìn lại về hành trình quyền thi
hành án dân sự của Thừa phát lại thì sẽ thấy, đây là một “bước tiến rất nhỏ
sau ba bước lùi”.
Giai đoạn năm 2009-2015, khi còn
thí điểm thì Thừa phát lại đã được trao quyền áp dụng biện pháp bảo đảm và cưỡng
chế thi hành án (đối với cưỡng chế huy động lực lượng thì cần sự phê duyệt của
cấp có thẩm quyền). Khi đó, Thừa phát lại thi hành án khá hiệu quả, có những việc
cưỡng chế thi hành án (Miền Bắc: Văn phòng Thừa phát lại Hạ Long tổ chức cưỡng
chế giao nhà cho người mua trúng đấu giá tại phường Hồng Hải (Nguồn: Báo Quảng
Ninh); Miền Nam: Văn phòng Thừa phát lại Biên Hòa tổ chức cưỡng chế vụ bà Nguyễn
Thị Kim Châu và bà Nguyễn Thị Hồng Châu (Nguồn: Website Thừa phát lại Biên
Hòa)). Điều này giúp người dân có thêm một lựa chọn để yêu cầu thi hành án dân
sự; Bản án/Quyết định của Tòa án thêm một cơ chế để có thể được thi hành một
cách hiệu quả, nghiêm minh.
Giai đoạn năm 2016-2020 (trước
khi Nghị định số 08/2020/NĐ-CP có hiệu lực): Thừa phát lại vẫn tổ chức thi hành
án theo các quy định có từ thời kỳ thí điểm nên công tác thi hành án vẫn có hiệu
quả nhất định.
Giai đoạn năm 2020 (sau khi Nghị
định số 08/2020/NĐ-CP có hiệu lực) đến nay: Nghị định số 08/2020/NĐ-CP là “lùi
ba bước” khi không cho phép Thừa phát lại áp dụng biện pháp bảo đảm thi
hành án, cưỡng chế thi hành án (chứ chưa nói là cưỡng chế có huy động lực lượng).
Nên khi có Nghị định này, Thừa phát lại hầu như không làm thi hành án. Hãy xem
một ví dụ minh họa sau đây:
Bà A cho ông
B vay số tiền 02 tỷ đồng nhưng đến hạn trả nợ, ông B chây ỳ không trả dù có khả
năng. Bà A đành phải thực hiện một quy trình đòi nợ như sau:
Bước 1: Bà A
khởi kiện ông B tại Tòa án. Tòa án tuyên bà A thắng kiện, nhưng với bản tính
chây ỳ, ông B tiếp tục không trả.
Bước 2: Bà A
yêu cầu cơ quan thi hành án thi hành. Dù nhận được Quyết định thi hành án, ông
B vẫn không tự nguyện thi hành.
Bước 3 (áp dụng
biện pháp bảo đảm): Bà A đề nghị cơ quan thi hành án áp dụng biện pháp bảo đảm
là tạm dừng giao dịch đối với nhà, xe ô tô và phong tỏa tài khoản ngân hàng của
ông B.
Bước 4 (áp dụng
biện pháp cưỡng chế): Nếu ông B vẫn không tự nguyện, cơ quan thi hành án sẽ cưỡng
chế bằng cách kê biên các tài sản này để bán đấu giá và khấu trừ tiền trong tài
khoản để đảm bảo Bản án của Tòa được thi hành.
Khi người phải
thi hành án bị áp dụng biện pháp bảo đảm (Bước 3) và cưỡng chế (Bước 4), họ mới
tự nguyện thi hành hoặc bị cưỡng chế thi hành. Cơ quan THADS công, một thiết chế
được sự trợ giúp của cả bộ máy chính quyền, nếu không có quyền áp dụng biện
pháp bảo đảm và cưỡng chế (Bước 3 và Bước 4) thì cũng không thể thi hành thành
công Bản án.
Văn phòng Thừa phát lại với thiết
chế tư nếu không được trao quyền trọn vẹn thì chắc chắn không thể tổ chức thi
hành án hiệu quả. Thế nhưng Luật THADS 2025 tiếp tục không trao quyền cho Thừa
phát lại áp dụng biện pháp bảo đảm thi hành án (một cách trọn vẹn) và cưỡng chế
thi hành án.
4. Đối tượng thi hành án của Thừa phát lại rộng hơn
Việc mở rộng đối tượng thi hành
án của Thừa phát lại là một trong những điểm mới của Luật THADS 2025 tạo tác động
tích cực đến thẩm quyền và năng lực cung cấp dịch vụ của các Văn phòng THADS. Nếu
như trong suốt giai đoạn từ năm 2009 đến 2024, phạm vi hoạt động của Thừa phát
lại chỉ giới hạn trong các bản án, quyết định của Tòa án trong nước thì nay Luật
mới đã cho phép Thừa phát lại tiếp cận với hầu hết các loại phán quyết, tài
phán hiện nay.
4.1. Đa dạng loại phán quyết được thi hành
Trước đây, theo các Nghị định
61/2009/NĐ-CP, Nghị định 135/2013/NĐ-CP và Nghị định 08/2020/NĐ-CP, Thừa phát lại
chỉ được tổ chức thi hành các bản án, quyết định sơ thẩm, phúc thẩm, giám đốc
thẩm hoặc tái thẩm của hệ thống Tòa án nhân dân các cấp. Với các quyết định,
phán quyết của cơ quan tài phán khác thì Thừa phát lại không được thi hành. Luật
THADS 2025 đã khắc phục triệt để hạn chế này bằng cách cho phép Văn phòng Thừa
phát lại thực hiện thi hành: (1) Phán quyết Trọng tài thương mại: Bao gồm cả
phán quyết chung thẩm và các quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của
Hội đồng trọng tài; (2) Quyết định liên quan đến vụ việc cạnh tranh như phán
quyết của Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia và Hội đồng xử lý vụ việc hạn chế
cạnh tranh; (3) Quyết định công nhận kết quả hòa giải thành đến từ cơ chế hòa
giải được Tòa án công nhận.
4.2. Khẳng định vị thế Thừa phát lại trong quan hệ tư pháp quốc tế
Một điểm nhấn của Luật mới là việc
luật hóa thẩm quyền thi hành các bản án, phán quyết có yếu tố nước ngoài. Văn
phòng THADS hiện nay đã có tư cách pháp lý để thi hành: (1) Bản án, quyết định
dân sự của Tòa án nước ngoài đã được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành
tại Việt Nam; (2) Phán quyết của Trọng tài nước ngoài sau khi hoàn tất thủ tục
công nhận theo quy định pháp luật.
Sự thay đổi này không chỉ tăng cơ
hội việc làm mà còn giúp nâng cao địa vị, sự tín nhiệm của Thừa hành viên, Văn
phòng THADS ở Việt Nam trong quan hệ quốc tế.
4.3. Tham gia vào các lĩnh vực tư pháp đặc thù
Luật THADS 2025 còn mở rộng thẩm
quyền thi hành của Thừa phát lại sang các lĩnh vực có tính chất chuyên biệt cao
như lĩnh vực phá sản, quyết định áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng bồi thường
thiệt hại. Việc trao quyền này cho Thừa phát lại chứng minh sự tin tưởng của
Nhà nước vào khả năng vận động, thuyết phục của mô hình thi hành án tư; đây là
cơ hội nhưng cũng là thách thức cho các Thừa phát lại.
5. Được đề nghị áp dụng hạn chế một số biện pháp bảo đảm
Đây là một điểm tích cực nhưng
cũng là nội dung khiến chúng tôi băn khoăn, cần sự hướng dẫn từ cơ quan chức
năng.
Trước khi Nghị định số
08/2020/NĐ-CP có hiệu lực, Thừa phát lại được áp dụng biện pháp bảo đảm và quyền
này tương tự như Chấp hành viên tức được tự mình ban hành Quyết định áp dụng biện
pháp bảo đảm và gửi trực tiếp văn bản này đề nghị cơ quan, tổ chức có liên quan
thực hiện.
Căn cứ điểm đ khoản 2 Điều 30 Luật
THADS 2025 thì Thừa phát lại chỉ được quyền đề nghị cơ quan, tổ chức có thẩm
quyền thực hiện phong tỏa tài khoản, tài sản ở nơi gửi giữ; tạm ngừng giao dịch,
tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng, thay đổi hiện trạng
tài sản (tức 2/4 nhóm biện pháp bảo đảm thi hành án dân sự).
Căn cứ khoản 1, khoản 5 Điều 4 và
đặc biệt là khoản 8 Điều 31 Luật THADS 2025 thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm
quyền như Kho bạc Nhà nước, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài,
cơ quan bảo hiểm xã hội, cơ quan đăng ký tài sản, đăng ký giao dịch bảo đảm, cơ
quan thuế, cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân và các cơ quan, tổ chức,
cá nhân liên quan có trách nhiệm thực hiện các quyết định về thi hành án, văn bản,
đề nghị của văn phòng thi hành án dân sự, Thừa hành viên khi tổ chức thi hành
án.
Ban đầu, khi nghiên cứu các quy định
nêu trên, chúng tôi cho rằng, Thừa phát lại cơ bản đã được áp dụng 2 nhóm biện
pháp bảo đảm và được tạo cơ chế để đảm bảo việc áp dụng này được hiệu quả trên
thực tế.
Tuy nhiên, khoản 4 Điều 31 Luật
THADS 2025 thì quy định Thừa phát lại không được áp dụng các quy định
liên quan áp dụng biện pháp bảo đảm, áp dụng biện pháp cưỡng chế thi
hành án. Bên cạnh đó, điểm d khoản 5 Điều 31 quy định việc thi hành án của văn
phòng thi hành án dân sự chấm dứt và các bên thanh lý hợp đồng dịch vụ trong
trường hợp “Người yêu cầu có văn bản đề nghị văn phòng thi hành án dân sự chấm
dứt việc thi hành án và chuyển cơ quan thi hành án dân sự để áp dụng biện
pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế thi hành án”.
Với những quy định này, chúng tôi
cho rằng, việc Thừa phát lại được quyền đề nghị ai và người được đề nghị có
nghĩa vụ phải thực hiện đề nghị này hay không thì vẫn chưa rõ ràng. Ví dụ, khi
muốn phong tỏa tài khoản thì Thừa phát lại sẽ đề nghị Ngân hàng hay đề nghị cơ
quan thi hành án công áp dụng biện pháp phong tỏa? Ngân hàng/cơ quan thi hành
án công có buộc phải chấp nhận đề nghị này của Thừa phát lại hay không. Điều
này có thể cần chờ Nghị định hướng dẫn thi hành Luật THADS 2025 được ban hành.
6. Thừa phát lại có thể ngốn một chi phí ban đầu cho việc thay đổi tên gọi
Việc chuyển đổi tên gọi từ “Thừa
phát lại” sang “Thừa hành viên” và từ “Văn phòng Thừa phát lại” sang “Văn phòng
thi hành án dân sự” theo quy định tại Luật THADS 2025 không đơn thuần là một thủ
tục hành chính. Điều này tác động đến nhiều mặt về nhận diện, đòi hỏi các văn
phòng phải đầu tư một khoản ngân sách đáng kể trong bối cảnh hoạt động Thừa
phát lại còn nhiều khó khăn. Theo Điều 116 của Luật này, các Thừa phát lại, văn
phòng Thừa phát lại hiện hữu có thời hạn đến trước ngày 01/7/2027 để hoàn tất
việc đổi thẻ, đổi tên.
Kể từ khi thí điểm vào năm 2009
cho đến nay, trải qua hơn 15 năm hình thành và phát triển, nghề “Thừa phát lại”
đã dần trở nên quen thuộc, gần gũi với người dân và các cơ quan tố tụng. Để có
được sự nhận diện đó, các văn phòng đã phải đầu tư xây dựng thương hiệu, truyền
thông. Việc thay đổi nhanh chóng này khiến các bộ nhận diện cũ không còn giá trị,
tạo ra một sự lãng phí nhất định.
Đầu tiên phải đề cập đến là cơ sở
vật chất và bảng hiệu, đây là khoản chi phí nặng nhất. Một văn phòng phải có
các bảng hiệu khổ lớn ngoài trời, bảng chỉ dẫn trong nhà và các decal dán kính
trang trí.
Ví dụ, Thừa phát lại Bến Thành đã
phải chi từ 50 - 100 triệu đồng chỉ để thiết kế và lắp đặt hệ thống biển hiệu mặt
tiền, nội quy, biển phòng ban, logo trong phòng khi mới thành lập. Nay, nếu phải
đổi theo tên gọi mới thì chi phí thay đổi cũng tương tự.
Thứ hai là mọi biểu mẫu, hợp đồng
dịch vụ, phong bì thư, danh thiếp, và đặc biệt là hệ thống sổ sách nghiệp vụ vốn
đã được in ấn sẵn với số lượng lớn nếu chưa sử dụng đến đều phải thay thế.
Tiếp đến là trang phục, các văn
phòng phải đầu tư lại trang phục theo mẫu mới và đổi thẻ hành nghề trước thời hạn
luật định. Việc may sắm đồng phục mới cho toàn bộ đội ngũ Thừa hành viên, Thư
ký nghiệp vụ và nhân viên hành chính là một gánh nặng tài chính không nhỏ đối với
các văn phòng.
Trong thời đại số, các văn phòng có
sự đầu tư nhất định vào website, tối ưu hóa công cụ tìm kiếm (SEO) gắn liền với
từ khóa “Thừa phát lại” hoặc tên gọi của văn phòng mình. Việc chuyển đổi từ một
tên miền như thuaphatlaibenthanh.vn sang vpthadsbenthanh.vn không chỉ tốn chi
phí mua tên miền mới mà còn làm mất đi lượng truy cập tự nhiên tích lũy nhiều
năm.
Tất cả các con dấu từ dấu pháp
nhân đến dấu chức danh đều phải khắc mới và làm thủ tục thông báo mẫu con dấu với
cơ quan công an. Giấy đăng ký hoạt động của Văn phòng cũng phải làm thủ tục
chuyển đổi.
Việc người dân đã quen với khái
niệm “lập vi bằng tại Văn phòng Thừa phát lại” nay phải tiếp cận với “Văn phòng
thi hành án dân sự” (một cái tên dễ bị nhầm lẫn với cơ quan nhà nước) sẽ gây ra
sự lúng túng nhất định. Các văn phòng sẽ phải tốn thêm thời gian, công sức, chi
phí truyền thông để giải thích cho khách hàng rằng: “Chúng tôi vẫn là đơn vị
cũ, chỉ thay đổi tên gọi theo Luật mới”.
Các chi phí nêu trên là không nhỏ
cho các văn phòng Thừa phát lại khi mà hoạt động Thừa phát lại nói chung còn gặp
rất nhiều khó khăn.
7. Thừa phát lại được khai thác cơ sở dữ liệu để phục vụ công tác thi hành án dân sự
Đây là điểm đột phá trong hoạt động
thi hành án dân sự nói chung và mảng thi hành dân sự của Thừa phát lại nói
riêng. Nếu trước đây Thừa phát lại rơi vào thế yếu, có thể bị từ chối cung cấp
thông tin khi xác minh, tổ chức thi hành án thì bây giờ, với việc dữ liệu đang
được số hóa mạnh mẽ ở nước ta, Luật THADS 2025 đã cho phép Thừa phát lại, Văn
phòng Thừa phát lại tiếp cận Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, cơ sở dữ liệu quốc
gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành và các cơ sở dữ liệu khác.
Điều này giúp hạn chế việc các cơ
quan, tổ chức liên quan nắm dữ liệu như tổ chức tín dụng, cơ quan đăng ký tài sản
viện dẫn nghĩa vụ bảo mật để từ chối cung cấp dữ liệu. Quy định này cũng giúp
Thừa phát lại nắm bắt thông tin chính xác gần như theo thời gian thực, loại bỏ sự
chậm trễ cố hữu của văn bản giấy và ngăn chặn kịp thời hành vi tẩu tán tài sản.
Các cơ quan, tổ chức nắm giữ
thông tin tài khoản, đất đai, bảo hiểm xã hội... có trách nhiệm kết nối, chia sẻ
dữ liệu và thực hiện yêu cầu truy cập thông tin của Văn phòng Thừa phát lại. Việc
từ chối hoặc cung cấp sai sự thật sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý và bồi thường
thiệt hại.
Các văn bản, hồ sơ được lập dưới
dạng thông điệp dữ liệu, ký số trên môi trường số có giá trị pháp lý tương
đương văn bản giấy. Điều này giúp tinh giảm thủ tục, rút ngắn thời gian thụ lý,
giúp Thừa phát lại kiểm soát hồ sơ chặt chẽ, tránh rủi ro bị cáo buộc làm sai lệch
dữ liệu.
8. Có cơ chế chuyển giao thi hành án giữa Văn phòng Thừa phát lại và cơ quan thi hành án công
Một trong những rào cản lớn nhất
khiến đương sự e ngại khi lựa chọn dịch vụ thi hành án của Thừa phát lại là giới
hạn quyền được áp dụng các biện pháp bảo đảm và cưỡng chế thi hành án. Luật
THADS 2025 tiếp tục không trao quyền cho Thừa phát lại được áp dụng các biện
pháp bảo đảm và cưỡng chế thi hành án. Tuy nhiên, điểm tích cực của Luật này đã
tạo ra cơ chế chuyển tiếp linh hoạt về quá trình thi hành án giữa Văn phòng Thừa
phát lại và cơ quan thi hành án công nhằm bảo vệ quyền lợi cho người được thi
hành án.
Cụ thể, khi vụ việc phát sinh các
tình huống việc phải áp dụng biện pháp bảo đảm, cưỡng chế thi hành án thì người
yêu cầu thi hành án có quyền đề nghị văn phòng Thừa phát lại chấm dứt việc thi
hành án và chuyển cơ quan thi hành án dân sự để áp dụng biện pháp bảo đảm, biện
pháp cưỡng chế thi hành án. Kết quả thi hành án do văn phòng Thừa phát lại thực
hiện đúng quy định của pháp luật được công nhận và sử dụng.[1]
Điều này mang lại những tác động
tích cực to lớn:
Cơ quan nhà nước khi tiếp nhận hồ
sơ sẽ không phải thực hiện lại từ đầu các thủ tục mà Thừa phát lại đã làm đúng
luật trước đó như xác minh điều kiện thi hành án hay tống đạt văn bản. Điều này
giúp vụ việc được giải quyết nhanh chóng hơn ngay khi chuyển sang giai đoạn cưỡng
chế. Trường hợp cơ quan thi hành án công đang quá tải, đương sự có thể giao
giai đoạn đầu của quá trình thi hành án cho Văn phòng Thừa phát lại (nơi thường
có thế mạnh về sự sâu sát, tận tâm và linh hoạt trong vận động thỏa thuận) mà
không lo bị mất trắng công sức hay chi phí nếu vụ việc sau đó phải chuyển sang
hệ thống thi hành án công.
Trong bối cảnh mà nhiều cơ quan,
tổ chức và cả các đại biểu Quốc hội chưa dám mạnh dạn giao trọn vẹn quyền tổ chức
thi hành án dân sự cho Thừa phát lại thì cơ chế chuyển tiếp này là lựa chọn “có
thể chấp nhận được” để Thừa phát lại có thể cơ hội tham gia vào công việc thi
hành án dân sự, từng bước chứng minh vai trò, năng lực của mình để từ đó Nhà nước
có thể an tâm giao phó trọn vẹn quyền thi hành án dân sự trong tương lai.
[1]
Căn cứ khoản 6 Điều 31 Luật thi hành án dân sự 2025 thì trong thời hạn 02 ngày
làm việc kể từ ngày thanh lý hợp đồng, Trưởng văn phòng thi hành án dân sự phải
thu hồi quyết định thi hành án và chuyển hồ sơ thi hành án cho cơ quan thi
hành án dân sự có thẩm quyền. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ
hồ sơ, Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự ra quyết định thi hành án và tổ chức
thi hành án theo quy định.
Lời bình: Khi Thừa
phát lại thanh lý hợp đồng, thu hồi quyết định thi hành án thì các quyết định,
văn bản liên quan đề nghị phong tỏa tài khoản, tài sản ở nơi gửi giữ; tạm ngừng
giao dịch, tạm dừng việc đăng ký, chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng, thay đổi
hiện trạng tài sản mà Thừa phát lại đã thực hiện theo quy định tại điểm đ khoản
2 Điều 30 Luật thi hành án dân sự năm 2025 có đương nhiên được thu hồi, chấm dứt
hay không và nếu giả định điều đó xảy ra thì chắc chắn sẽ có tác động tiêu cực
đến hoạt động thi hành của Thừa phát lại vì điều này vô tình đánh động, tạo
ra một quãng thời gian gián đoạn để người phải thi hành án tẩu tán tài sản.
Có thể chúng ta cần chờ xem Nghị định hướng dẫn thi hành Luật thi hành án dân sự
năm 2025 để hiểu rõ hơn về trường hợp này.