Vụ kiện 5,5 tỷ và chiếc cốp xe SH: Sức nặng của Vi bằng trong việc làm sáng tỏ sự thật khách quan

3.9.25

Trong quá trình tác nghiệp của một Thừa phát lại, có những vụ việc mà sự thật ẩn sau những tình tiết tưởng chừng vô lý. Vụ tranh chấp hợp đồng đặt cọc 5,5 tỷ đồng mà Văn phòng Thừa phát lại Bến Thành chúng tôi tham gia lập vi bằng là một câu chuyện như thế. Nó không chỉ là bài học về chứng cứ, mà còn là minh chứng cho thấy sự vô lý có thể được “chấp nhận” nếu thiếu đi những bằng chứng vật chất để chứng minh điều ngược lại.

Bối cảnh vụ kiện: Giao dịch bất thường và lời khai khó tin

Câu chuyện bắt đầu khi ông An khởi kiện vợ chồng bà Bình để đòi lại tiền cọc mua nhà tại địa chỉ 409 BPL, Quận 6. Theo hồ sơ, hai bên đã trải qua hai hợp đồng đặt cọc. Hợp đồng đầu tiên ký ngày 15/11/2017 với số tiền cọc 1 tỷ đồng cho một phần nhà đất. Hợp đồng này sau đó được hai bên thỏa thuận hủy bỏ.

Sự bất thường và tranh chấp bắt nguồn từ hợp đồng đặt cọc thứ hai, được ký ngày 06/01/2018, để mua toàn bộ nhà đất với giá 12,6 tỷ đồng và số tiền cọc lên tới 5,5 tỷ đồng. Trong khi khoản cọc 1 tỷ đồng lần đầu có sự xác nhận của hai bên, thì khoản tiền chênh lệch 4,5 tỷ đồng của lần hai lại tạo ra sự hoài nghi, tranh chấp.

Ông An khai rằng, vào chiều tối ngày 06/01/2018, vợ chồng ông đã “mang số tiền mặt: 4.500.000.000 đồng để trong túi nilong đen, bỏ vào cốp xe SH màu trắng chạy tới nhà riêng của vợ chồng” bà Bình để thanh toán. Giao dịch với số tiền mặt lớn này lại hoàn toàn không có giấy biên nhận hay người làm chứng, dù hai bên không hề có quan hệ thân thiết.

Hành trình pháp lý gian nan và vai trò của Giám đốc thẩm

Ban đầu, Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm đã chấp nhận yêu cầu của ông An. Tuy nhiên, những phán quyết này đã vấp phải sự phản ứng mạnh. Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã ra Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 197/QĐ-VKS-DS ngày 16/8/2023. Kháng nghị đã chỉ ra một điểm cực kỳ mấu chốt: lời khai của ông An về việc để 4,5 tỷ đồng vào cốp xe SH là “không có cơ sở, bởi kích thước của cốp xe SH tương đương kích thước của 01 cái máy in để bàn không thể đựng đủ hết số tiền 4.500.000.000đồng (mệnh giá tiền cao nhất 500.000 đồng)”.

Tiếp đó, tại Quyết định giám đốc thẩm số 194/2023/DS-GĐT, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh đã quyết định hủy cả hai bản án. Hội đồng xét xử giám đốc thẩm nhận định rằng các tòa án cấp dưới đã “thu thập chứng cứ chưa đầy đủ” và chưa làm rõ những câu hỏi quan trọng:

“Xe SH ông An đã bỏ tiền vào cốp xe là loại xe nào? Nếu cho rằng loại tiền có mệnh giá cao nhất là 500.000 đồng thì với số tiền có giá trị lớn như vậy có để được vào cốp xe hay không? Vấn đề này chưa được thực nghiệm làm rõ”.

Đây chính là “kim chỉ nam” cho việc sử dụng một công cụ xác lập chứng cứ khách quan để trả lời câu hỏi này.

Như báo VnExpress đã từng có bài viết “Ly kỳ vụ kiện để 4,5 tỷ đồng trong cốp xe SH đi đặt cọc nhà”, vụ án này đã thu hút sự chú ý của dư luận chính bởi tình tiết khó tin nhưng lại là điểm tựa cho yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn.

Hai chiếc xe SH được làm thí nghiệm trong vi bằng Thừa phát lại Bến Thành

Vai trò của Thừa phát lại: Từ tư vấn chiến lược đến xác lập chứng cứ sự thật

Khi vụ án được trả về xét xử lại, phía bà Bình trăn trở làm sao để “vật chất hóa” sự vô lý này thành một chứng cứ đủ mạnh trước tòa? Đây là lúc vai trò của Thừa phát lại không chỉ dừng lại ở việc quan sát và ghi nhận.

Trong giai đoạn tư vấn ban đầu, khách hàng dự định chỉ thực nghiệm đúng một hành vi như lời khai của nguyên đơn: cho toàn bộ 4,5 tỷ đồng vào một túi nilong màu đen rồi đặt vào cốp xe (chúng tôi gọi đây là Hình thái 1). Tuy nhiên, với kinh nghiệm của mình, tôi nhận thấy rằng để chứng cứ có sức nặng và chặn khả năng phản biện, chúng tôi cần làm nhiều hơn thế. Tôi đã khuyến nghị khách hàng thực hiện thêm hai hình thái nữa:

Hình thái 2: Bỏ từng cọc tiền lớn, được xếp ngay ngắn, vào cốp.

Hình thái 3: Bỏ trộn lẫn các cọc tiền lớn và nhỏ để tối ưu hóa không gian.

Lập luận của tôi là: hai hình thái sau tuy không khớp 100% với lời khai của nguyên đơn, nhưng về mặt vật lý, chúng là những cách sắp xếp giúp tiền chiếm ít thể tích nhất. Nếu ngay cả cách tối ưu nhất cũng không thể thực hiện được, thì cách cồng kềnh nhất (Hình thái 1) chắc chắn là bất khả thi. Việc thực nghiệm cả ba hình thái sẽ giúp Hội đồng xét xử có góc nhìn toàn diện, đầy đủ hơn về tình tiết mà nguyên đơn đã khai.

Ngày 01/8/2025, tại Phòng Giao dịch Sacombank KDV, Văn phòng Thừa phát lại Bến Thành đã tiến hành lập vi bằng. Toàn bộ quá trình được ghi nhận chi tiết:

1. Chuẩn bị: Bà Bình tiến hành rút đúng 4.500.000.000 đồng, toàn bộ là tiền mệnh giá 500.000 đồng mới từ ngân hàng. Hai chiếc xe được sử dụng là Honda SH125I và SHMODE màu trắng, mô phỏng đúng lời khai của ông An.

2. Thực hiện: Chúng tôi ghi nhận việc thử bỏ toàn bộ số tiền vào cốp của từng chiếc xe theo 03 hình thái khác nhau ở trên.

3. Kết quả: Vi bằng đã ghi nhận một sự thật khách quan rằng: “sau các lần đặt toàn bộ số tiền 4,5 tỷ đồng vào bên trong cốp của hai xe máy với 03 hình thái tiền khác nhau như mô tả ở trên thì yên xe không thể đóng kín”.

Kết quả thí nghiệm là yên xe SH không thể đóng lại được khi bỏ đủ 4,5 tỷ đồng vào cốp xe

Giá trị của Vi bằng tại phiên tòa: Một cuộc thực nghiệm không thể phản bác

Tại phiên tòa sơ thẩm lần hai, vi bằng này đã trở thành chứng cứ vững chắc. Trong bản luận cứ của mình, luật sư của bà Bình đã trình bày rằng:

“Theo Vi bằng lập ngày 01/8/2025 bởi Văn phòng thừa phát lại Bến Thành thì số tiền 4,5 tỷ đồng, với mệnh giá cao nhất là 500.000 đồng, tiến hành cả 3 hình thái (bỏ cả bịch, lấy ra bỏ từng sắp lớn; mở ra bỏ theo cọc) vào cốp xe đối với cả 02 loại xe là SH Mode theo lời khai của người đại diện nguyên đơn và xe SH 150i thì Thừa phát lại ghi nhận sự thật khách quan là không có hình thái nào để số tiền 4,5 tỷ đồng mà có thể đóng được cốp xe SH.”

Vi bằng này đã cung cấp cho HĐXX một cái nhìn trực quan, thay thế cho một cuộc thực nghiệm hiện trường phức tạp mà chính Tòa án sơ thẩm lần 2 cũng nhận định là “không có đủ điều kiện thực nghiệm”.

Kết quả bỏ 4,5 tiền vào cốp xe SH

Cái kết có hậu và bài học sâu sắc

Trong bản án sơ thẩm số 156/2025/DS-ST ngày 20/8/2025, HĐXX đã đưa ra những nhận định xác đáng. Tòa án đã xem xét vi bằng và kết luận rằng việc để 4.500.000.000 đồng vào 2 loại xe SH là “không vừa, cốp xe không chứa đủ”. HĐXX cũng chỉ ra sự vô lý của vụ việc: “...giữa nguyên đơn và bị đơn không có sự quen biết thân thiết với nhau trước đó nên không thể có việc nguyên đơn giao một số tiền lớn cho bị đơn mà không yêu cầu bị đơn ký nhận... đây là vấn đề rất vô lý”.

Từ đó, Tòa án nhân dân Khu vực 3 - Thành phố Hồ Chí Minh đã đi đến phán quyết cuối cùng:

“Không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông LĐH...”.

Vụ việc sau đó cũng đã được báo Pháp luật TP.HCM đưa tin trong bài viết “Cái kết của vụ án 4,5 tỉ đồng có để vừa cốp xe SH?”, khẳng định phán quyết cuối cùng của tòa án đã dựa trên những chứng cứ xác thực, làm sáng tỏ một vụ kiện kéo dài và phức tạp.

Bản án sơ thẩm lần 2

Vụ việc này cho thấy, sức mạnh của chứng cứ không chỉ nằm ở việc nó ghi nhận cái gì, mà còn ở cách nó được tạo ra. Một vi bằng được tư vấn và thực hiện một cách cẩn trọng, có chiến lược có thể biến một tình tiết nhỏ thành chìa khóa xoay chuyển vụ án. Nó là minh chứng rằng, trước công lý, sự thật khách quan phải được tôn trọng, miễn là nó được trình bày một cách đầy đủ và thuyết phục nhất.

Tác giả: Thừa phát lại Đức Hoài